کسانی که عفونت دندان را تجربه می‌کنند باید سریعاً به دندانپزشک مراجعه کنند تا از گسترش عفونت جلوگیری نمایند. یکی از مواردی که دندان پزشک مطمئنا توصیه می‌کند، آنتی بیوتیک برای از بین بردن عفونت است. برخی از آنتی بیوتیک‌ها برای عفونت دندان بهتر از سایر داروها عمل می‌کنند و همچنین ممکن است برای کمک به کاهش علائم، داروهای مسکن بدون نسخه (OTC) استفاده شود. اگر چه آنتی بیوتیک‌ها می‌توانند به از بین رفتن عفونت دندان کمک کنند اما تنها بخشی از راه حل آن هستند. بیشتر عفونت‌های دندان برای پاکسازی کامل به یک عمل دندانپزشکی مانند عصب کشی یا کشیدن دندان احتیاج دارند.
درمان سریع برای جلوگیری از گسترش عفونت بسیار مهم است. ممکن است در حین مصرف آنتی بیوتیک و آماده شدن برای عمل دندانپزشکی، برخی از داروهای خانگی مفید باعث کاهش تورم یا کاهش درد شوند.
آبسه دندان چیست؟
آبسه دندان، تورمی است که با چرک داخل یا اطراف دندان پر شده باشد و در اثر عفونت باکتریایی ایجاد می‌شود. انواع مختلفی از آبسه وجود دارد:
- عفونت دندان: عفونت و تورم می‌تواند از داخل یک دندان شروع شود.
- آبسه پری اپیکال: هنگامی که عفونت به بافت زیر دندان سرایت کرده است.
- آبسه پریودنتال: عفونتی که در بافت‌های اطراف دندان ایجاد شده است.
- آبسه پری کرونال: عفونت در بافت‌های لثه‌ای که دندان را می‌پوشانند در دندان‌هایی که هنوز کاملاً در نیامده‌اند.
- آبسه گینگیوال (آبسه لثه): عفونتی که خود به خود در لثه گسترش یافته باشد.
فرقی نمی‌کند آبسه از چه نوعی باشد؛ در هر صورت صدمه می‌زند و درد دارد. درد می‌تواند به سرعت ظاهر شده و با گذشت یک تا دو روز غیر قابل تحمل شود. در بیشتر موارد درد دندان همان چیزی است که بیمار را به دنبال درمان می‌کشاند.
آبسه دندان می‌تواند از یک عفونت جزئی تا یک عفونت شدید متغیر بوده و حتی در مواردی که به سایر قسمت‌های صورت یا بدن گسترش پیدا کند، تهدید کننده زندگی فرد باشد. اگرچه بیشتر درمان‌های آبسه دندان به شکل سرپایی انجام می‌شوند اما بیشتر آنها در رده درمانی اورژانس قرار می‌گیرند. بیش از نیمی از مراجعان به اورژانس به دلیل موارد مربوط به آبسه دندان به اورژانس مراجعه می‌کنند. عفونت‌های شدید ممکن است مستلزم بستری شدن بیمار در بیمارستان باشد.
شایع‌ترین نوع آبسه دندان، آبسه پری اپیکال یا عفونت زیر دندان است. عفونت هنگامی آغاز می‌شود که یک حفره یا ترک در دندان به حفره پالپ برسد. در این وضعیت باکتری‌های موجود در سطح دندان وارد حفره شده و باعث عفونت بافت نرم داخل دندان می‌شوند که پالپ نامیده می‌شود و این حفره که متشکل از رگ‌های خونی و اعصاب است را آلوده می‌کنند. سپس سیستم ایمنی بدن وارد عمل شده و باعث تورم ناحیه دچار عفونت می‌شود. فشار وارد شده به بخش داخلی دندان باعث درد دندان می‌شود.
در این مرحله، عفونت هنوز تبدیل به آبسه نشده است. این عفونت به تدریج راه خود از طریق کانال ریشه را پیدا کرده و بافت را از بین می‌برد و از پایین یا راس دندان بیرون می‌آید. سپس از آنجا استخوان و بافت‌های سر ریشه را آلوده می‌کند و باعث ایجاد آبسه پری اپیکال می‌شود.
هنگامی که عفونت به استخوان و بافت‌های اطراف پایین دندان رسیده باشد، می‌تواند استخوان فک، بخش میانی صورت سینوس‌ها یا گردن را درگیر کند و به یک وضعیت بسیار جدی‌تر و تهدید کننده زندگی فرد تبدیل شود. متوقف کردن سریع این عفونت‌ها اهمیت بسیاری دارد.
چه زمانی باید برای عفونت دندان از آنتی بیوتیک استفاده کنیم؟
دندانپزشکان معمولاً برای عفونت دندان، مصرف آنتی بیوتیک را توصیه می‌کنند. با این حال تمام موارد عفونت دندان به مصرف آنتی بیوتیک احتیاج ندارند. در برخی موارد یک دندانپزشک می‌تواند به سادگی ناحیه دچار عفونت را تخلیه کند، دندان آلوده را برداشته یا عصب کشی انجام دهد تا مشکل برطرف شود.
دندانپزشکان ترجیح می‌دهند از توصیه مصرف آنتی‌بیوتیک اجتناب کنند مگر این که کاملاً ضروری باشد؛ مانند مواردی که عفونت شدید است یا در حال گسترش است یا فرد سیستم ایمنی ضعیفی دارد.
لیست انواع و دوزهای داروها
اگرچه آنتی بیوتیک‌ها می‌توانند به پاکسازی عفونت‌دندان کمک کنند؛ اما مهم است که در هر شرایط از آنتی بیوتیک مناسب استفاده کنید.
نوع آنتی بیوتیکی که دندان پزشک توصیه می‌کند، بسته به باکتری‌های ایجاد کننده عفونت متفاوت خواهد بود. علت آن این است که آنتی بیوتیک‌های مختلف برای از بین بردن انواع مختلف باکتری‌ها به روش‌های مختلفی عمل می‌کنند. بیش از ۱۵۰ نوع مختلف باکتری وجود دارد که در دهان ایجاد می‌شوند. بسیاری از این باکتری‌ها پتانسیل رشد و ایجاد یک عفونت را دارند.
ممکن است درمان بسته به نوع باکتری‌های عامل عفونت تغییر کند. اگر چه گاهی اوقات پزشکان صرفا یک آنتی بیوتیک ساده را توصیه می‌کنند که بر علیه انواع زیادی از باکتری‌ها عمل می‌کند.
دسته پنی سیلین
داروهای پنی سیلین، اشکال رایجی از آنتی بیوتیک‌ها برای عفونت دندان است. این دسته از داروها شامل پنی سیلین و آموکسی سیلین هستند. ممکن است برخی از دندانپزشکان آموکسی سیلین همراه با اسید کلاولانیک را توصیه کنند؛ زیرا این ترکیب ممکن است به از بین بردن بیشتر باکتری‌های سمج کمک کند. دوزهای معمول آموکسی سیلین برای عفونت دندان ۵۰۰ میلی گرم در هر ۸ ساعت یا ۱۰۰۰ میلی گرم در هر ۱۲ ساعت است.
دوزهای معمول آموکسی سیلین یا اسید کلاولانیک در حدود ۵۰۰ تا ۲۵۰۰ میلی گرم در هر ۸ ساعت یا دو هزار میلی گرم در هر ۱۲ ساعت است که به حداقل دوز موثر بستگی دارد.
با این حال ممکن است برخی از باکتری‌ها در مقابل این داروها مقاومت کنند و باعث کمتر شدن کارایی آنها شوند. در واقع امروزه بسیاری از دندانپزشکان آنتی بیوتیک‌های دیگری را به عنوان خط اول درمان خود انتخاب می‌کنند. همچنین برخی افراد هستند که به این داروها حساسیت دارند. کسانی که به داروهای مشابه، واکنش آلرژیک نشان داده باشند باید قبل از دریافت توصیه‌های درمانی، این امر را به دندانپزشک خود اطلاع دهند.
کلیندامایسین
داروی کلیندامایسین در مقابل دامنه وسیعی از باکتری‌های ایجاد کننده عفونت موثر است. برخی از پژوهشگران کلیندامایسین را به عنوان داروی انتخابی برای درمان عفونت‌های دندانی توصیه می‌کنند؛ زیرا مقاومت باکتری‌ها نسبت به این دارو کمتر از داروهای دسته پنی سیلین است.
یک دوز معمول کلیندامایسین ۳۰۰ میلی گرم یا ۶۰۰ میلی ساعت است و بسته به اینکه کدام دوز موثرتر باشد.
آزیترومایسین
آزیترومایسین برای دامنه گسترده‌ای از باکتری‌ها عمل می‌کند و تلاش می‌کند رشد آنها را متوقف کند. ممکن است این دارو در درمان برخی از عفونت‌های دندان موثر باشد. اگر چه ممکن است دندانپزشکان این دارو را فقط برای افرادی که به داروهای دسته پنی سیلین حساسیت دارند یا برای کسانی که به داروهای دیگر مانند کلیندامایسین پاسخ نمی‌دهند، تجویز کنند.
دوز معمول آزیترومایسین، ۵۰۰ میلی گرم در هر ۲۴ ساعت و به مدت سه روز متوالی است.
مترونیدازول
مترونیدازول آنتی بیوتیکی است که پزشکان و دندانپزشکان از آن برای درمان بخشی از عفونت‌ها استفاده می‌کنند. با این حال ممکن است برای همه افراد مناسب نباشد و به طور معمول گزینه اول برای درمان نیست. مقدار مصرف مترونیدازول در حدود ۵۰۰ تا ۷۵۰ گرم در هر ۸ ساعت است.
چه مدت طول می‌کشد تا این داروها عمل کنند؟
مدت زمانی که طول می‌کشد تا هر آنتی بیوتیک عمل کند به عوامل مختلفی از جمله شدت عفونت و میزان تاثیر دارو در از بین بردن باکتری‌های عفونی بستگی دارد.
کامل کردن دوره مصرف آنتی بیوتیک‌ها برای بیماران بسیار مهم است. تمام داروهای تجویز شده را دقیقاً به شکلی که دندانپزشک به شما توصیه کرده است، مصرف کنید. اگر چه ممکن است فرد متوجه شود پس از مصرف چند دوز دارو علائم از بین رفته است؛ اما کامل کردن دوره مصرف آنتی بیوتیک‌ها به شما کمک می‌کند تا از بازگشت عفونت یا شدت یافتن آن جلوگیری کنید. بیشتر عفونت‌های حاد طی ۳ تا ۷ روز برطرف می‌شوند.
عوارض جانبی
اگر چه آنتی بیوتیک‌ها می‌توانند به از بین بردن عفونت کمک کنند تا فرد برای عمل دندانپزشکی آماده شود؛ اما متاسفانه عوارض جانبی احتمالی نیز دارند.
عوارض جانبی می‌تواند بسته به نوع داروی آنتی بیوتیک متفاوت باشد. صحبت کردن درباره هرگونه عوارض جانبی احتمالی ناشی از مصرف دارو با پزشک، قبل از جلو رفتن با آن درمان خاص اهمیت بسیاری دارد.
سایر درمان‌های عفونت دندان
ممکن است آنتی بیوتیک‌ها بتوانند به پاکسازی عفونت فعال کمک کنند اما برای دور نگه داشتن دندان از عفونت به عمل دندانپزشکی احتیاج است. این درمان به طور معمول به معنای انجام یک یا چند عمل دندانپزشکی در ناحیه درگیر با عفونت است که این روش‌ها عبارتند از:
- تخلیه آبسه
- پر کردن هرگونه حفره
- انجام عصب کشی
- کشیدن دندان
درمان آنتی بیوتیک برای عفونت دندان تنها بخشی از راه‌حل است. در حقیقت بیشتر عفونت‌های دندان برای پاکسازی کامل، مستلزم کار کردن روی خود دندان هستند.
درمان‌های طبیعی برای تسکین علائم
ممکن است برخی از داروهای بدون نسخه به افراد کمک کنند تا علائم عفونت خود را کنترل نمایند. این داروها شامل مسکن‌های بدون نسخه مانند ایبوپروفن (Advil) و استامینوفن (Tylenol) هستند.
همچنین ممکن است برخی اقدامات مفید وجود داشته باشند که فرد بتواند برای کاهش علائم خود آنها را در خانه انجام دهد مانند:
- شستن دهان با آب نمک به آرامی
- شستن دهان با جوش شیرین محلول در آب با ملایمت
- اجتناب از مصرف غذاهای خیلی گرم یا خیلی سرد به منظور پیشگیری از حساسیت
- جویدن غذا با طرف مقابل دندان درگیر در عفونت برای جلوگیری از آسیب دیدگی بیشتر در آن ناحیه
- مسواک زدن با مسواک‌های بسیار نرم در اطراف نواحی حساس دندان
- اجتناب از خوردن غذاهای بسیار سفت و خشک برای جویدن که ممکن است به ناحیه حساس شده برخورد کرده یا در دندان گیر کنند
رعایت بهداشت دهان و دندان با مسواک زدن و زدن نخ دندان به صورت روزانه و مراجعه به دندان پزشک برای انجام معاینات منظم، می‌تواند به جلوگیری از عفونت دندان و عوارض پس از آن کمک کند.