درباره عکس رادیوگرافی دهان و دندان بدانید
رادیوگرافی و پرتونگاری یکی از کارآمدترین ابزار برای کمک به تشخیص درست و درمان مناسب در تمامی رشته های پزشکی به خصوص دنداپزشکی است. می توان گفت تمامی بیماران ناراحتی های دندان و لثه تجربه مراجعه به مراکز رادیوگرافی و تهیه عکس از دندانهایشان جهت تشخیص بهتر مشکل خود توسط دندانپزشک دارند. این رادیوگرافی ها و عکسها در بررسی بهتر تشخیص وجود پوسیدگی و میزان و وسعت آن در دندانها به کار می روند. گاهی ظاهر دندان سالم به نظر می رسد و پوسیدگی به صورت کاملا مخفیانه در لایه های زیرین دندان پیش روی می کند و یا بین دندانها و یا زیر لثه پنهان شده است. هرچقدر این پوسیدگی ها مخفی باشند از دید لنز عکس رادیوگرافی پنهان نمی مانند و پس از تهیه عکس به آسانی توسط دندانپزشک کشف و ترمیم خواهند شد. این عکسها همچنین به تشخیص آبسه دندان، تحلیل رفتن استخوان های دندان بر اثر کهولت، شکستگی‌های فک و دندان و سایر ناهنجاری ها کمک می‌کند. به علاوه در کشف دندانهای درنیامده و گیرکرده نیز نقش بسیار بسیار مهمی دارد.
[sv slug=”alert”]
در رادیوگرافی از دو شیوه آنالوگ یا دیجیتال استفاده می شود که در هردوی آنها اشعه ایکس یا ماورا بنفش نقش بسیار مهمی دارد. رادیوگرافی با اشعه ایکس در علم دندانپزشکی یکی از رایج ترین تکینیک ها برای تشخیص پوسیدگی است که در عین کارآمد بودن نقایصی نیز دارد. بسیار پیش می آید که این عکسها دچار نقص رادیوگرافیک شده و مناطقی از لثه و دندان را به اشتباه تیره تر یا روشن تر نشان می دهند و در نتیجه دندانپزشک دچار اشتباه در تشخیص می گردد. علاوه بر این، تنها هفتاد درصد پوسیدگی در رادیوگرافی قابل مشاهده است و عمق پوسیدگی ممکن است با آنچه که در تصویر دیده می شود متفاوت باشد. به همین دلیل بیشتر پوسیدگی هایی که در مراحل اولیه هستند ممکن است در رادیوگرفی قابل مشاهده نباشند. ضمن اینکه تشخیص پوسیدگی در رادیوگرافی با مهارت و تجربه دندانپزشک رابطه کاملا مستقیم دارد. از دیگر مضرات رادیوگرافی سرطان زا بودن اشعه ماورای بنفش است. این شیوه را در تهیه عکس از دندان کودکان و زنان باردار مطلقا نمی توان مورد استفاد داد.[sv slug=”alert1″]
با این همه میزان اشعه ای که طی رادیوگرافی آنالوگ ساطع می شود بسیار ناچیز است و در داریوگرافی دیجیتال میزان اشعه حتا کمتر هم می شود. از آنجا که هیچ کس نباید بیش از حد در معرض اشعه مذکور قرار گیرد، دندانپزشکان فقط در موارد ضروری از رادیوگرافی استفاده می کنند. ضمنا در مراکز عکسبرداری معمولا از پیشبند خاصی استفاده می شود که از سینه تا پایین شکم بیمار را می پوشاند و تا حد زیادی از تابش این اشعه مضر به بدن بیمار جلوگیری می نماید. برای تشخیص پوسیدگی دندان از رادیوگرافی بایت وینگ استفاده می‌شود. بایت وینگ فیلم کوچکی است که داخل دهان و نزدیک دندان مشکوک به پوسیدگی قرار می گیرد و بیمار برای نگه داشتن فیلم با دندان خود بر روی پوشش قابل تعویض فیلم فشار می آورد. سپس دستگاه را روی دندان مورد نظر تنظیم کرده و اشعه می‌دهند. تصویر دیجیتال بلافاصله آماده می‌شود و ظهور فیلم رادیوگرافی هم چند دقیقه بیشتر طول نمی‌کشد.
عکس پری اپیکال
عکس پری اپیکال عکسی است که از تک دندان یا حداکثر دو تا سه دندان تهیه می شود. با استفاده از آن می توان پوسیدگی‌های سطح جونده دندانها را تشخیص داد. برای درمان ریشه نیز از همین نوع عکس استفاده می شود. طی درمان ریشه معمولا ابتدا عکسی جهت تشخیص وضعیت ریشه گرفته می شود. عکس بعدی نشان دهنده طول ریشه دندان خواهد بود و به تعیین اندازه سوزن یا فایل مناسب برای درمان ریشه دندان کمک خواهد کرد. عکس سوم پس از پرکردن ریشه درمان شده گرفته خواهد شد که نشان می دهد آیا مواد پر کننده ریشه تمام طول ریشه را پر کرده‌اند یا نه. و در نهایت عکس آخر به تشخیص و تایید کیفیت درمان ریشه دندان استناد خواهد نمود. دستگاهی که این رادیوگرافی با آن تهیه می‌شود عموما در هر مطبی موجود است و هرچه این دستگاه به روز تر باشد، میزان اشعه‌ای که به بیمار می رساند ناچیزتر خواهد بود. معمولا دندانپزشک و دستیار وی هنگام تهیه این عکس رادیوگرافی از اتاق خارج شده و پشت یک دیوار سربی می ایستند زیرا گاهی در طول روز لازم است از چندین بیمار عکس بگیرند درحالیکه هر بیمار فقط چند ثانیه در معرض اشعه قرار گرفته و میزان ناچیزی از اشعه را دریافت می دارند.
معمولا برای معاینه کامل دندانها حدود ۱۴ عدد عکس پری اپیکال لازم است.عکس مخصوص کودکان نیز از همان نوع پری اپیکال است ولی از نوع کوچکتر. فیلم باید در سایزی تهیه شود که در دهان کودک جا بگیرد. میزان اشعه به کاررفته در تهیه رادیوگرافی در کودکان نیز کمتر از بزرگسالان است.