هنگامی که فضای داخلی و زیر دندان عفونی یا تخریب می‌شود، ممکن است به درمان ریشه یا عصب‌کشی دندان برای ترمیم و محافظت از دندان نیاز باشد. این روش غالباً یکی از تنها راه‌های نجات دندان، درمان عفونت دندان برای محافظت از سلامتی و متوقف کردن هرگونه درد می‌باشد. درمان ریشه یا عصب‌کشی دندان موفقیت بسیار بالایی دارد و بیشتر درمان‌ها بدون هیچ مشکلی به پایان می‌رسند؛ اما مانند همه روش‌های جراحی‌ها، عوارض احتمالی مانند عفونت نیز وجود دارد. عفونت دندان پس از اتمام درمان ریشه امری معمول نیست، اما همیشه ریسک آن خیلی کم است. عفونت‌ها پس از عصب‌کشی دندان از یک هفته تا ده روز پس از انجام عمل می‌تواند ظاهر شود.
عفونت مجدد دندان پس از درمان ریشه
آیا شما اعتقاد دارید که پس از درمان عصب‌کشی دندان دیگر می‌توانید بی‌خیال مراقبت از آن دندان شوید؟ هنگامی که تحت درمان ریشه قرار می‌گیرید، دندان‌های شما دوباره ترمیم شده و زندگی دوباره‌ای به آن‌ها می‌بخشید. عفونت و درد دندان نیز از بین می‌رود؛ اما لازم است به یاد داشته باشید که عصب‌کشی دندان یک راه‌حل دائمی نیست و دندان می‌تواند مجدداً عفونت کند و این ممکن است دندان شما را دوباره در شرایط دردناک قرار دهد.
هنگامی که پوسیدگی به اعماق دندان می‌رسد و وارد پالپ می‌شود، دندان‌پزشک عصب‌کشی دندان را پیشنهاد می‌کند. درد شدیدی که احساس می‌کنید به دلیل عفونتی است که به دسته اعصاب درون بافت پالپ هجوم آورده است. این عفونت باید برطرف شود وگرنه ممکن است بیشتر رشد کند و گسترش یابد و به ریشه آسیب برساند که ممکن است دندان را تا حدی آسیب برساند که دیگر قابل ترمیم نباشد.
در طی عصب‌کشی دندان، دندان‌پزشک سوراخ‌هایی در دندان ایجاد می‌کند تا به فضای پالپ دسترسی پیدا کند. به محض پاک شدن بافت‌های آلوده و عفونی از این فضا، کانال ریشه با یک ماده‌ی پرکننده مخصوص پر می‌شود تا کانال بسته و مهر و موم شود. بعد از چند روز، دندان‌پزشک مجدداً با شما تماس می‌گیرد تا روکشی را روی دندان ترمیم شده قرار دهید تا باعث زیبایی بیشتر آن شود و به آن استحکام و ثبات بیشتری بخشد.
در بیشتر موارد، عصب‌کشی، دندان را برای سال‌های زیادی حفظ می‌کند اما در برخی موارد ممکن است عفونت دوباره ایجاد شود. در برخی موارد نادر، ممکن است نیاز باشد که برای درمان ریشه حتماً به متخصص ریشه دندان مراجعه شود. این متخصصین در زمینه درمان ریشه تبحر داشته و تجهیزات پیشرفته‌ای را برای رسیدگی به موارد پیچیده کانال ریشه دارند.
در صورت مشاهده علائم عفونت مجدد مانند تورم یا درد در اطراف دندان درمان شده، باید سریعاً به دندانپزشکی مراجعه کنید که درمان عصب‌کشی‌تان را انجام داده است. اگر دندان به دلیل ضربه و صدمه‌ای آسیب دید، حتی در این صورت باید در اسرع وقت به دندان‌پزشک مراجعه کنید زیرا هرچه زودتر دندان را معالجه کنید، شانس موفقیت درمان برای بار دوم بیشتر خواهد بود.
چه عواملی باعث عفونت دندان بعد از عصب‌کشی می‌شود؟
اگر باکتری وارد کانال ریشه شود، طولی نمی‌کشد که عفونت ایجاد می‌شود. با وجود تمام تلاش‌های دندان‌پزشک برای تمیز کردن و مهر و موم کردن دندان، ممکن است عفونت‌های جدیدی ایجاد شود. از جمله دلایل احتمالی این امر می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- کانال‌های پر نشده یا جا مانده از درمان – کانال‌های ریشه می‌توانند به شاخه‌های مختلف تبدیل شوند. هنگامی که این شاخه‌ها به قدری کوچک باشند که تشخیص و درمان آن‌ها برای دندان‌پزشک دشوار، این قسمت‌های درمان نشده از کانال ریشه می‌توانند باعث ایجاد عفونت و تحریک بافت‌های اطراف ریشه دندان شوند.
- ریشه‌های ترک‌خورده دندان – اگرچه می‌توان کانال‌های ریشه را تمیز و مهر و موم کرد، اما ترک‌های ریشه دندان قابل درمان نیست و باکتری‌هایی که وارد این ترک‌ها می‌شوند می‌توانند منجر به عفونت شوند.
- مهر و موم ناکافی کانال‌ها – مهر و موم قرار گرفته در داخل دندان در طی درمان عصب‌کشی دندان، دندان را از ورود باکتری محافظت می‌کند. اگر مهر و موم نامناسب و ناکافی باشد، کانال دندان در معرض عفونت قرار می‌گیرد.
- پر کردن بیش از اندازه – اگر مقدار مواد پر کردن دندان خیلی بزرگ باشد، می‌تواند باعث درد دندان مقابل شود و خطر عفونت را افزایش می‌دهد.
- مهرو موم ناکافی حفره تاجی – ترمیم نهایی معیوب می‌تواند به باکتری‌ها اجازه دهد دوباره وارد دندان شوند.
- مشکلات دندانی که از قبل وجود داشتند – اگر قبل از درمان، عفونت یا بیماری دیگر در دندان داشته باشید، حتی اگر درمان کانال ریشه شما موفقیت‌آمیز باشد، می‌تواند باعث ماندن باکتری در دندان شود.
- مشکلات فنی – مشکلات فنی، مانند خراب شدن وسایل، می‌تواند در میزان موفقیت درمان عصب‌کشی دندان تأثیر بگذارد.
علائم درمان ریشه‌ی ناموفق
معمولاً به مدت ۳ تا ۵ روز پس از درمان ریشه احساس درد یا تحریک در محل درمان می‌کنید. دلیل این امر این است که اگرچه عصب داخل دندان تمیز و برداشته می‌شود، هنوز انتهای عصبی‌حساس در رباط اطراف دندان وجود دارد.
وقتی التهاب و تورم ناشی از یک دندان آسیب دیده یا در حال پوسیده شدن وجود داشته باشد، این رباط نیز می‌تواند متورم یا آسیب دیده شود. به طور کلی مدتی طول می‌کشد تا تورم فروکش کند و بافت بدن بد از عصب‌کشی دندان مجدداً به حالت طبیعی خود برگردد. اگر بعد از درمان ریشه، این درد برای چند روز ادامه داشته باشد، یا اگر درد دندانتان خوب شده باشد ولی دوباره شروع درد کند، این می‌تواند نشانه‌ای از عفونت باشد.
علائم و نشانه‌های عدم موفقیت در عصب‌کشی دندان می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- تورم – تورم صورت یا داخل دهان می‌تواند نشان دهنده عفونت مجدد باشد.
- ترشح چرک – ترشح و چرک کردن از اطراف دندان تحت درمان می‌تواند نشانه‌ای از عفونت مجدد و تشکیل آبسه باشد.
در صورت بروز این علائم به دندان‌پزشک یا متخصص ریشه دندان اطلاع دهید.
چگونه می‌توان عفونت دندان را پس از درمان عصب‌کشی درمان کرد؟
سه روش متداول که برای درمان عفونت دندان بعد از درمان عصب‌کشی استفاده می‌شوند، عبارت‌اند از:
درمان مجدد ریشه
یک عصب‌کشی ناموفق را می‌توان با یک درمان معمولی درمان عصب‌کشی و دادن آنتی‌بیوتیک مجدداً انجام داد.
جراحی اپیکواکتومی
اگر دندان‌پزشک درمان مجدد را گزینه ناکافی می‌داند، ممکن است عمل اپیکواکتومی (برداشتن نوک ریشه دندان) را انجام دهد. وی ممکن است شما را برای این جراحی به یک متخصص ارجاع دهد زیرا این عمل شامل برداشتن بافت آلوده در اطراف نوک ریشه دندان، همراه با چند میلی‌متر از خود نوک ریشه می‌باشد. سپس از یک پرکننده کوچک برای مهر موم کردن کانال و جلوگیری از عفونت مجدد استفاده می‌شود.
کشیدن و جایگزینی دندان
دندانهایی که دارای پوسیدگی پیشرفته هستند و با کانال ریشه درمان شده‌اند، برای احیای آن‌ها معمولاً به پشت، بیلداپ یا بازسازی تاج دندان و روکش نیاز دارند. اگرچه درمان‌های عصب‌کشی دندان که توسط متخصصان ریشه انجام می‌شود، در دراز مدت چشم انداز خوبی دارند، اما خود دندان‌ها اغلب در معرض آسیب جبران‌ناپذیری ناشی از پوسیدگی‌های مکرر یا ترک قرار می‌گیرند که معمولاً قابل درمان نیستند و بنابراین دندان باید کشیده شود.
کشیدن دندان عصب‌کشی شده یک روش پیچیده است. دندان و ریشه‌های آن در حین کشیدن بسیار شکننده شده و به راحتی شکسته می‌شوند، این امر به تکنیک‌های جراحی دقیق نیاز دارد تا دندان‌ها را به آرامی بیرون بکشند، در حالی که استخوان اطراف آن که برای ترمیم و کاشت ایمپلنت در آینده لازم است، حفظ شود. در صورت نیاز به کشیدن دندانی که قبلاً با درمان ریشه درمان شده است، نکات کلیدی برای نتیجه موفقیت‌آمیز وجود دارد که در پایین ذکر شده است:
- برای کار کشیدن دندان بهتر است به جراح دهان و دندان مراجعه کنید زیرا آن‌ها در این روش باتجربه ترند؛ تکنیک‌ها و ابزارهای خاصی برای کشیدن چنین دندانهایی لازم است.
- در مورد پیوند استخوان بلافاصله پس از کشیدن دندان با پزشک صحبت کنید زیرا استخوان اغلب از بین رفته یا نازک است. ممکن است استخوان به دلیل عفونت مزمن یا از تخریب شدن در هنگام جراحی کشیدن دندان، تحلیل رفته باشد. پیوند استخوان، یک سایت سالمی را برای کاشت ایمپلنت در آینده فراهم می‌کند.
- برداشتن کامل آبسه یا بافت‌های التهابی برای ترمیم سریع. دندان‌های عصب‌کشی شده غالباً دارای آبسه پری اپیکال یا انواع دیگر بافت‌های التهابی هستند که باید با دقت برداشته شوند، این امر برای ترمیم و بازسازی مناسب استخوان مهم است.
- کشیدن کامل دندان– از آنجا که دندان‌ها در حین کشیدن بسیار شکننده و حتی شکسته می‌شوند، به راحتی ممکن است تکه‌هایی از دندان باقی بمانند و نادیده گرفتن آن‌ها باعث عفونت یا ایجاد مشکلاتی در هنگام قرار دادن ایمپلنت دندان در زمان دیگر می‌شود. یک جراح باتجربه مهارت‌ها و ابزار لازم برای برداشتن کامل دندان‌ها و اطمینان از وجود هیچ تکه باقی‌مانده‌ای را دارد.
- بی‌حسی با آرام بخشی وریدی – به دلیل پیچیدگی که در عمل کشیدن چنین دندانهایی وجود دارد، این کار بهتر است برای راحتی مطلوب بیمار، تحت آرام بخشی (سدیشن) وریدی انجام شود. کشیدن دندان اغلب به حفر و برش دادن ریشه‌ها و فشار کنترل شده‌ای روی ابزارهای بیرون آورنده مخصوص دارد. حتی اگر با بی‌حسی موضعی بی‌حس شده باشید، احساس کردن کارهایی که روی دندانتان انجام می‌شود، ناخوشایند است.
- اگر دندان کشیده شده یکی از دندان‌های جلویی، دندان نیش یا پیش آسیاب باشد، ممکن است کاشت فوری دندان در نظر گرفته شود. البته این کار تنها در صورت برطرف شدن کامل عفونت، کیفیت خوب بافت اطراف و استخوان کافی و سالم انجام می‌شود. در غیر این صورت، باید محل دندان بهبود یابد و سپس عرض ۲-۳ ماه ایمپلنت را در محل دندان قرار دهند.